Nguyên nhân hình thành, giai đoạn dễ xuất hiện của mụn nội tiết và các giải pháp ngăn ngừa, điều trị mụn nội tiết hiệu quả.

Mụn nội tiết là 1 trong những dạng mụn khá phổ biến. Mụn càng thiên về yếu tố nội tiết mà phát sinh thì càng khó chữa trị. Nếu như chỉ vì viêm ngoài da, nhiễm bẩn mà sinh mụn, bạn chỉ cần giữ sạch da và điều trị kem thoa ngoài để có kết quả nhanh chóng, tuy nhiên dạng mụn nội tiết lại cần những cân chỉnh về nội tiết tố sao cho phù hợp, kết hợp thêm với đặc tính cơ địa từng người, chế độ sinh hoạt điều độ mới có thể giúp giảm mụn nhanh chóng.

Nguyên nhân hình thành mụn nội tiết

Thông thường mụn nội tiết thường chịu ảnh hưởng trực tiếp từ 2 yếu tố nội tiết chính là nội tiết tố nữ (Oestrogen) và nội tiết tố nam (Androgen). Khi 2 nội tiết tố này mất đi sự cân bằng, đặc biệt là Androgen, sẽ vô tình kích thích tuyến bã nhờn sản xuất nhiều dầu hơn, kết hợp cùng tế bào da chết trên bề mặt và quanh nang lông, vi khuẩn trên da, từ đó gây bưng bít, tắc nghẽn lỗ chân lông, hình thành nên nhân mụn, dễ dàng viêm sưng, tạo mủ nếu không được chăm sóc tốt.

Mất cân bằng nội tiết tố là 1 trong những nguyên nhân hình thành mụn

Điều trị mụn nội tiết thường cần phải có rất nhiều thời gian cũng như tính kiên nhẫn, không nóng vội. Moon từng thấy nhiều trường hợp phải điều trị đến 1 năm hoặc hơn mới có thể hoàn toàn trị dứt điểm.

Cũng như các dạng mụn thông thường khác, mụn nội tiết vẫn có nhân mụn tuy nhiên nhân mụn ít và chỉ thiên về dấu hiệu viêm sưng bên ngoài. Mụn cũng có đặc điểm nổi bật là xuất hiện ở vùng nửa dưới khuôn mặt như miệng, cằm và quai hàm. 

Mụn nội tiết thường xuất hiện ở vùng nửa mặt dưới

Mụn nội tiết đôi khi còn sinh ra do chế độ giảm cân cấp tốc, chế độ kinh nguyệt ở phái nữ, xuất hiện ở độ tuổi dậy thì cũng có thề hình thành trong giai đoạn mang thai, giai đoạn tiền mãn kinh, ở những trường hợp mắc các bệnh như bệnh về buồng trứng....đa số đều là những giai đoạn, thời điểm xuất hiện sự rối loạn hormone trong cơ thể. Mụn hình thành có thể ở dạng mụn nhẹ hoặc dạng mụn nang viêm nặng, có khả năng để lại sẹo trên da nếu không tìm ra được giải pháp kịp thời.

Vì sao nội tiết tố của chúng ta lại "rối loạn" như thế?

Rối loạn nội tiết tố xảy ra do rất nhiều các yếu tố khác nhau tác động, chẳng hạn như:

- Do hàm lượng Estrogen trong cơ thể tăng cao, nhất là khi sử dụng thuốc ngừa thai, khi căng thẳng và lo lắng, khi áp dụng các liệu pháp làm thay đổi nội tiết tố, khi hàm lượng progesterone giảm sút

- Do lão hóa tự nhiên: khi nam giới ngày càng lớn tuổi, tinh hoàn sẽ sản sinh ra lượng testosterone thấp hơn, hàm lượng estrogen đồng thời cũng tăng lên, nên dấu hiệu thường thấy là xương, cơ yếu dần, giảm ham muốn và nội tiết cũng mất cân bằng.

- Do căng thẳng, lo lắng: kể cả Moon và nhiều người đều không nghĩ đây lại là yếu tố gây mụn, do đó chúng ta thường rất lơ là mà không đề phòng đúng không nào? Khi tinh thần căng thẳng quá mức sẽ khiến chúng ta tăng hoặc sụt cân đột ngột, mất cơ bắp, chóng mặt, mất cân bằng đường huyết, cao huyết áp....hàm lượng progesterone giảm, chất này lại là chất để tổng hợp nên coeticosteroid của tuyến thượng thận, dẫn đến tuyến thượng thận suy yếu, phá vỡ cân bằng estrogen và progesterone, estrogen bắt đầu tăng cao.

- Do thực phẩm: Các động vật nuôi theo hướng công nghiệp thường được vỗ béo bằng cách cho bổ sung chất Steroid Estrogen vào trong thức ăn chăn nuôi, khi dùng thịt của những động vật này, lượng Estrogen dư thừa cũng sẽ xâm nhập vào cơ thể chúng ta. Các chứng rối loạn ăn uống cũng có thể gây mất cân bằng nội tiết.

- Do ảnh hưởng từ môi trường: những ảnh hưởng từ môi trường có thể kể đến như thuốc trừ sâu, diệt cỏ...làm gia tăng lượng xeno-estrogen trong cơ thể, ngăn chặn estrogen tốt phát triển bình thường.

Làm thế nào để điều trị mụn nội tiết?

Tuy chưa từng trải qua dạng mụn nang viêm nặng do nội tiết tố sinh ra, tuy nhiên có những giai đoạn Moon vẫn rơi vào tình trạng xuất hiện mụn do nội tiết hình thành. Dạng mụn này sưng lên to hơn mụn thường và chạm vào có cảm giác rất đau, việc thoa kem ngoài cũng không mang lại hiệu quả cao. Do đó Moon thường cập nhật rất nhiều thông tin về việc điều trị mụn này ở dạng nhẹ tại nhà. Chúng ta cùng xem thử các chuyên gia khuyên nên áp dụng như thế nào để mụn nội tiết lặn đi nhanh chóng nhé.

- Lựa chọn các sản phẩm trị mụn có chứa Salicylic Acid, Benzoyl Peroxide, AHA, tinh dầu trà, Retinol, Witch Hazel... Riêng Moon thường tránh sử dụng sản phẩm có chứa Benzoyl Peroxide hay Salicylic Acid quá nhiều vì da nhạy cảm rất dễ kích ứng, da khô và bong tróc khi dùng 2 thành phần này. 2 thành phần cũng rất thường có mặt trong các sản phẩm trị mụn từ xưa đến nay, kể cả trong sản phẩm trị mụn của các hãng nổi tiếng, tuy nhiên Benzoyl Peroxide và Salicylic Acid đều tiềm ẩn những nguy cơ gây hại cho da như kích ứng da, viêm da, tấy đỏ...Ngay cả cục FDA Mỹ cũng có những thông báo về việc sử dụng 2 thành phần này có thể gây dị ứng nghiêm trọng như khó thở, hạ huyết áp, ngất xỉu...Tuy nhiên hiện nay FDA vẫn còn đang tiến hành các nghiên cứu trước khi xác nhận xem các triệu chứng này là do 1 trong 2 thành phần gây ra hay khi kết hợp sử dụng cả 2. Do đó nếu bạn đang sử dụng kem trị mụn hay kem thoa ngoài có sự xuất hiện của 2 yếu tố này thì tốt nhất là nên test trước lên 1 vùng da nhỏ đã nhé.

- Thay đổi chế độ ăn uống: tăng cường bổ sung thêm các thành phần khoáng chất như Kẽm (Zn), dầu cá, vitamin B, Magie, acid béo, các thành phẩn thảo dược thảo một có khả năng kiểm soát quá trình gia tăng Androgen hay Hormones Cortisol (1 trong những hormones khiến mụn phát sinh).

- Dùng nhiều nước trong ngày đặc biệt là các loại nước có thể giúp tăng cường đào thải độc tố, hỗ trợ chức năng gan như Atiso, chè đắng, thuốc Bắc..., bổ sung rau xanh hữu cơ, trái cây cho cơ thể, tránh dùng rượu bia nhiều, đồ ngọt, nhiều chất béo, đồ kích thích...

- Tham khảo và sử dụng thêm các sản phẩm thực phẩm chức năng giúp cân bằng nội tiết tố, trong đó có thể bao gồm cả thuốc tránh thai (không dùng cho nam giới) có kết hợp liều thấp estrogen (hạn chế dùng phương pháp này), các sản phẩm thuốc uống có liều thuốc coeticosteroid hay các loại thuốc kháng nội tiết Androgen. Các sản phẩm viên uống này các bạn nhớ tuyệt đối tránh dùng khi đang mang thai nhé và để đảm bảo chắc chắn đừng nên tự ý sử dụng mà hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng để nhận biết rõ các tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng.

Mụn nội tiết có thể được kiểm soát bằng các sản phẩm thuốc uống kháng nội tiết Androgen

- Rửa mặt đều đặn 2 lần/ngày với sữa rửa mặt chuyên dụng, tránh dùng nhiều lần, tăng cường kết hợp rửa thêm với nước sạch mỗi 2 giờ 1 lần nếu da dầu nhờn hay ngồi thường xuyên trước máy tính nhằm đảm bảo da sạch mà vẫn cân bằng được độ ẩm cần thiết. Khi rửa mặt tránh chà xát quá mạnh khiến da kích ứng, nhân mụn vỡ ra, lâu lan và trầm trọng hơn. Khi ra ngoài nên mang khẩu trang và đừng quên cũng nên giữ và thay khẩu trang sạch hằng ngày nhé.

- Nếu áp dụng các phương pháp điều trị tại phòng khám chuyên khoa còn có thể sử dụng mặt nạ hóa học, tia laser và các gói dịch vụ điều trị bằng ánh sán, micodermabrasion

- Làm vệ sinh môi trường sống, dụng cụ trang điểm thật sạch, hạn chế makeup ở mức tối đa trong quá trình điều trị mụn. Hạn chế hoặc từ bỏ hẳn các sản phẩm mỹ phẩm có chứa dầu.

- Tẩy trang thật kỹ vào cuối ngày, loại bỏ hoàn toàn lớp trang điểm. Nên kết hợp sử dụng tẩy trang dạng dầu vừa không làm khô da, mất độ ẩm lại có khả năng massage kích thích máu lưu thông và bổ sung độ ẩm cho da thêm mềm mại nữa nhé.

- Chống nắng bảo vệ da: lựa chọn các sản phẩm chống nắng không chứa dầu và cồn sẽ giúp bảo vệ da tối đa, ngăn ngừa vùng da mụn trở nên thâm sạm

- Tránh sờ tay hay nặn mụn. Kiên trì sẽ có kết quả tốt nhất

- Với các trường hợp mụn kéo dài trong thời gian quá lâu, Moon đề nghị thỉnh thoảng nên đến da liễu để kiểm tra định kỳ nhé. Khi dự đoán mình đang mắc phải mụn sinh ra do nội tiết tố, bạn cũng có thể ngay lập tức đền kiểm tra và thực hiện các xét nghiệm như tần suất Androgen: DHES/máu, testosteron, tỉ lệ LH/FSH và nhiều siêu âm khác như siêu âm bụng, siêu âm buồng trứng.

Thực hiện các xét nghiệm để xác định chính xác nguyên nhân gây mụn nội tiết

Đừng bỏ qua việc quan tâm các chỉ số xét nghiệm về gan, tuyến thượng thận. 2 bộ phận này cũng đóng vài trò quan trọng trong việc quyết định lượng Androgen trong cơ thể và liệu mụn có phát sinh nhiều hay không.

Trên thực tế lâm sàng, bác sĩ chuyên khoa da liễu khi khám sẽ hỏi bệnh sử, tiền sử, độ tuổi và biểu hiện da là có thể biết mụn trứng cá do nguyên nhân gì. Chúng tôi khuyên khi bị mụn trứng cá dù nhẹ hoặc nặng nên tìm đến những thầy thuốc chuyên khoa da liễu có nhiều kinh nghiệm thì thời gian điều trị sẽ ngắn hơn, cách sử dụng thuốc cũng an toàn hơn.

- Cố gắng giữ cho tinh thần thoải mái, hạn chế căng thẳng, lao lực

- Ngủ nghỉ điều độ, tránh thức quá khuya (sau 11g), nên ngủ đủ vào khoảng 7 - 9g mỗi ngày.

- Với các bạn nữ, trong thời kỳ đèn đỏ, theo cơ chế tự nhiên tế bào da chết trên mặt cũng tăng sinh nhiều, càng dễ dàng kết hợp với dầu thừa gây nên mụn. Do đó hãy cố gắng tẩy da chết bằng sản phẩm dịu nhẹ để loại bỏ phần nào lượng tế bào sừng khô sần này nhé.

- Trong chu kỳ này, lượng Estrogen cũng giảm đáng kể khiến da trông kém tươi tắn, hãy lựa chọn các sản phẩm dưỡng như serum hay mặt nạ để sử dụng hằng ngày, hằng tuần nhằm cung cấp độ ẩm cho da căng mượt và khỏe hơn.

- www.moontruong.com -