Kiểm tra bệnh nhân là một phần quan trọng trong chẩn đoán các rối loạn sắc tố trên khuôn mặt. Việc kiểm tra bệnh sử và đôi khi giúp xác định chẩn đoán chính xác hơn rất nhiều.

Đặc điểm phân biệt rối loạn tăng sắc tố da mặt

Để điều trị hiệu quả bất cứ vấn đề nào của da, điều trước hết là bạn cần phải chấn đoán chính xác vấn đề da đang gặp phải. Có một số mẹo theo Moon sẽ giúp phân biệt nám da với các rối loạn khác khá dễ dàng, từ đó có thể đề xuất bệnh nhân cần phải kiểm tra bệnh tiểu đường và hội chứng chuyển hóa thêm hay không nếu các bệnh nhân này có những biểu hiện nhất định.

Và chủ yếu bằng cách nhận biết các sắc tố trên khuôn mặt, các bác sĩ da liễu có thể chẩn đoán và điều trị tốt hơn cho những bệnh nhân bị tăng sắc tố da mặt.

Trong đó tăng sắc tố da mặt là hiện tượng phổ biến hơn. Và các bác sĩ da liễu có thể sẽ gặp phải những bệnh nhân mắc nhiều chứng rối loạn sắc tố da mặt phổ biến khác, bao gồm nám da, quầng thâm quanh hốc mắt, chứng tăng sắc tố do thuốc, acanthosis nigricans (bệnh gai đen - da dày, xạm, mượt như nhung, trong nếp gấp và nếp nhăn của cơ thể), lichen planus pigmentosus (lichen phẳng nhiễm sắc tố) và chứng tăng sắc tố da trưởng thành.

Nếu xác định được nguyên nhân dẫn đến tình trạng gia tăng sắc tố ở bệnh nhân sẽ giúp tìm ra hướng điều trị chính xác và hiệu quả hơn.

Đặc điểm phân biệt rối loạn tăng sắc tố da mặt

Sự phân bố sắc tố thường giúp bác sĩ da liễu phân biệt nám, một trong những rối loạn phổ biến nhất, với những rối loạn khác.

Nám da có xu hướng liên quan đến khu vực trung tâm của trán; trong khi đó, lichen planus pigmentosus có nhiều khả năng được chẩn đoán khi các vùng bên của trán có liên quan.

Nám da thường xuất hiện ở vùng trên chân mày hoặc dưới chân mày. Tuy nhiên, nó không vượt qua vành quỹ đạo cao hơn và không đi qua vành quỹ đạo thấp hơn. Nám da thường đi qua sống mũi, nhưng nó không ảnh hưởng đến đầu mũi. Nếu nó ở trên đầu mũi, đó là dấu hiệu thường thấy với bệnh sarcoidosis và chứng tăng sắc tố do thuốc gây ra.

Trong khi những bệnh nhân bị nám da có thể có những thay đổi sắc tố trên xương gò má, những bệnh nhân bị acanthosis nigricans có nhiều khả năng bị tăng sắc tố ở vùng lõm bên dưới xương gò má.

Nám da có xu hướng xuất hiện ở trên vùng hàm dưới, so với những người bị tăng sắc tố trong Civatte (poikiloderma trong Civatte) thường xuất hiện bên dưới vùng hàm dưới. Trong bệnh Civatte còn có sự tham gia của yếu tố di truyền, nồng độ oestrogen thấp cùng với việc sử dụng nước hoa, mĩ phẩm...

Và mặc dù khu vực nang mũi thường bị nám da, nhưng nếu hiện tượng gia tăng sắc tố xuất hiện đây chắc chắn không phải là bệnh viêm da tiết bã hoặc chứng tăng sắc tố do thuốc.

Các nốt sần, thường xuất hiện dưới dạng các vùng tăng sắc tố không đối xứng và phổ biến hơn ở người châu Á. Những vùng này có xu hướng không đối xứng như nám da và rải rác ở nhiều vùng tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trên khuôn mặt.

Chứng tăng sắc tố có màu hơi xanh và có thể kéo dài xuống dưới đường viền hàm, có thể là chứng tăng sắc tố do thuốc gây ra, như trong trường hợp sắc tố minocycline đã minh họa. Một bệnh nhân khác bị tăng sắc tố dưới đường viền hàm, trên đầu mũi, nếp gấp rãnh mũi, má và mí mắt, không phải là những vị trí điển hình của nám da, đây là trường hợp đã bị tăng sắc tố do thuốc từ một loại thuốc kháng viêm không steroid đã được sử dụng.

Một bệnh nhân có biểu hiện tăng sắc tố quanh mắt chứ không phải ở má có thể có quầng thâm quanh mắt, nguyên nhân thường là do tăng sắc tố melanin ở biểu bì và hạ bì.

Trường hợp bệnh nhân bị tăng sắc tố ở thái dương, cũng như một đường thẳng đi qua xương gò má, đường thẳng được gọi là đường phân giới sắc tố F, trong khi sắc tố của thái dương là do acanthosis nigricans (bệnh gai đen Moon có đề cập đến ở trên) gây ra. Một số người gọi đó là chứng tăng sắc tố da trưởng thành.

Bác sĩ da liễu cũng có thể sẽ xem xét việc kiểm tra một số bệnh nhân này để tìm bệnh tiểu đường và hội chứng chuyển hóa. Có một nghiên cứu trên 123 bệnh nhân mắc chứng acanthosis nigricans so với nhóm chứng phù hợp về giới tính và tuổi tác. Tuổi khởi phát trung bình là 31 tuổi. 37% bệnh nhân có sự gia tăng insulin, liên quan đến giới tính nam, xét nghiệm dung nạp glucose dương tính, tăng tỷ lệ eo-hông và tăng chỉ số khối cơ thể. Khi bạn nhìn thấy những bệnh nhân mắc chứng tăng sắc tố hơi xám này trên thái dương và ở khu vực dưới xương gò má, bạn nên hỏi về các yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường và hội chứng chuyển hóa, thậm chí có thể kiểm tra một số xét nghiệm trong phòng thí nghiệm. Hiện vẫn chưa có nhiều dữ liệu để xem liệu điều này có biến mất với việc giảm cân và kiểm soát các rối loạn này hay không. 

Các đường ranh giới sắc tố kết hợp với nhau với quầng thâm quanh mắt là điều phổ biến ở người dân Nam Á.

Bạn phải có khả năng phân biệt giữa [đường phân giới] và nám da và các rối loạn khác. Thật không may, các đường phân chia sắc tố được xác định liên quan đến di truyền, vì vậy những bệnh nhân này có xu hướng mắc chứng tăng sắc tố suốt cuộc đời. Chúng rất khó điều trị và trở nên tồi tệ hơn trong mùa hè.

Do đó kiểm tra bệnh nhân là một phần quan trọng trong chẩn đoán các rối loạn sắc tố trên khuôn mặt. Việc kiểm tra bệnh sử và đôi khi giúp xác định chẩn đoán chính xác hơn rất nhiều. Và như Moon đã nói, điều trị hiệu quả trước hết cần chẩn đoán chính xác.